Κοινωνικοποίηση: Τι είναι και που χρησιμεύει
Ο όρος της κοινωνικοποίησης, ακόμα και για ανθρώπινους κοινωνιολόγους, δεν έχει ξεκάθαρη ετυμολογία. Στην εκπαίδευση και την ψυχολογία των σκύλων όμως, μεταφράζεται ως σταδιακή έκθεση του σκύλου σε εξωτερικά ερεθίσματα με τρόπο ασφαλή για αυτό, και ανάπτυξη ουδέτερων συμπεριφορών εν παρουσία αυτών.
Η λάθος ερμηνεία
Τα τελευταία χρόνια, με την ανάπτυξη και την άνθιση της φιλοζωίας και της κατοχής του σκύλου, υπάρχει μια λανθασμένη ερμηνεία της κοινωνικοποίησης, και αυτή είναι ότι ο σκύλος πρέπει να έρχεται σε καθημερινή και ανεξέλεγκτη επαφή με ανθρώπους και σκύλους, είτε σε οδηγό στη βόλτα, είτε ελεύθερος σε πάρκα σκύλων, με στόχο να γίνει υπερ-φιλικός. Η κοινωνική πίεση κατά αυτό το τρόπο δεν θα κάνει τον σκύλο φιλικό με όλους, αλλά θα χτίζει χρόνια σύγχυση, αντιδραστικότητα και ίσως, μελλοντικά, φοβικές ή επιθετικές συμπεριφορές, όπως και γενικότερη ανυπακοή όταν πρόκειται σε θέματα συμβίωσης ή/και βόλτας.
Το γονιδιακό υπόβαθρο
Τα γονίδια ελέγχουν πολλούς παραμέτρους, ένα εκ των οποίων είναι η κοινωνικότητα του κάθε σκύλου. Όλα τα κουτάβια γεννιούνται φιλικά με όλους αλλά με το πέρασμα του χρόνου, την ενηλικίωση, τις ορμόνες και τις μοναδικές εμπειρίες του καθενός, αυτό αλλάζει σε είτε επιλεκτικά, είτε επιθετικά, και μερικά πολύ σπάνια, παραμένουν φιλικά προς όλους.
Το πιο συχνό είναι ο σκύλος να δείχνει προτιμήσεις με ποιον μπορεί και θέλει να συναναστραφεί με ασφάλεια και ηρεμία, δηλαδή να έχει επιλεκτικότητα βάση το φύλο, την ηλικία, το μέγεθος ή την συμπεριφορά του άλλου σκύλου. Σαφώς σημαντικό ρόλο παίζει και η μίξη ή φυλή του σκύλου, ο χαρακτήρας των γεννητόρων και τα έμφυτα ένστικτα που μπορεί να τον συνοδεύουν.
Επομένως, ένας σκύλος μπορεί να είναι πλήρως περιβαλλοντικά κοινωνικοποιημένος, χωρίς απαραιτήτως να έρχεται σε επαφή με άλλους ανθρώπους ή σκύλους πέραν της οικογένειας του! Όπως και ένας σκύλος που είναι φιλικός με όλους, να είναι πλήρως κοινωνικοποιημένος που να μπορεί να περπατήσει σε πολυσύχναστο δρόμο, χωρίς να πλησιάζει τον κάθε περαστικό για χάδια και προσοχή! Και οι δύο περιπτώσεις δείχνουν έναν σκύλο ο οποίος έχει αυτό-έλενχο, είτε σε συμπεριφορά είτε σε συναισθήματα.
Για όλες τις ράτσες, για όλες τις ηλικίες
Η κοινωνικοποίηση είναι ένας μηχανισμός ένταξης του σκύλου στην κοινωνία των ανθρώπων και ενώ υπάρχουν συγκεκριμένα αναπτυξιακά χρονικά διαστήματα που είναι ευκολότερο να απορροφηθούν οι πληροφορίες (πχ κουταβίσιους μήνες), ένας ενήλικος σκύλος μπορεί να επωφεληθεί, αν όχι στον ίδιο βαθμό, σε αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο.
Η ανάγκη για σωστή έκθεση είναι ακόμα μεγαλύτερη για φυλές ή/και σκυλιά τα όποια έχουν περισσότερη δυναμική στον χαρακτήρα τους.
Τι σημαίνει «κοινωνικοποιώ τον σκύλο μου» λοιπόν?
Αφού αξιολογήσουμε την προσωπικότητα και την κοινωνικότητα του σκύλου ή του κουταβιού, και το περιβάλλον στο οποίο ζει, εστιάζουμε στις αδυναμίες του. Ο στόχος μας εδώ είναι να βοηθήσουμε τον σκύλο να παραμένει ουδέτερος σε διαφορετικά περιβάλλοντα, να παραμένει ήρεμος ψυχικά και σωματικά κοντά σε διαφορετικά ερεθίσματα, να ξεπερνά στρεσσογόνες καταστάσεις, και να αποφεύγει άλλες. Αυτό θα μας δώσει έναν ισορροπημένο σκύλο, ο οποίος δεν θα έχει υπερβολικές αντιδράσεις, θα παίρνει σωστές αποφάσεις και θα σκέπτεται πιο καθαρά.
Στην πράξη λοιπόν, αυτό μεταφράζεται σε ελεγχόμενες συναντήσεις, ασκήσεις αυτοσυγκράτησης και αυτοπεποίθησης, εκμάθηση βασικών εντολών, νοητική και σωματική σταθερότητα και πολλές καλές εμπειρίες για να διορθωθούν τυχόν κακές που έχουν προηγηθεί.
Πώς ξέρω πως να κοινωνικοποιήσω το κουτάβι/τον σκύλο μου?
Εδώ η δουλειά του εκπαιδευτή είναι να καθοδηγήσει ιδιοκτήτη και σκύλο, αφού έχει γίνει η παραπάνω αξιολόγηση, και να εφαρμόσει ένα εκπαιδευτικό πλάνο με στόχο τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του κάθε σκύλου.
Εάν ο σκύλος είναι ακόμα κουτάβι, μικρότερο των 5 μηνών, η κοινωνικοποίηση γίνεται κυρίως για πρόληψη μελλοντικών θεμάτων συμπεριφοράς, και οι εμπειρίες πρέπει να είναι πάντα ευχάριστες, με στόχο το κουτάβι να μάθει να ξεπερνά τυχόν στρεσσογόνες καταστάσεις ή ερεθίσματα που θα αντιμετωπίσει καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Αφού φύγουμε από την ηλικία αυτή, η κοινωνικοποίηση συνήθως είναι για να βελτιώσει, διορθώσει ή αναιρέσει προηγούμενες εμπειρίες. Όσο πιο ηλικιακά μικρός είναι ο σκύλος, τόσο ευκολότερη είναι η διαδικασία της διόρθωσης ή αναίρεσης, αφού δεν έχουν χτιστεί απόλυτα οι συμπεριφορές και οι συνήθειες, οπότε ανακατευθύνονται γρηγορότερα.
Πώς γίνεται η κοινωνικοποίηση στην Rational K9?
Τα μαθήματα που προσφέρουμε είναι καθοδήγησης και εκμάθησης του ιδιοκτήτη να ανταπεξέρχεται αναλόγως σε κάθε περίπτωση, πώς να βοηθάει τον σκύλο ή το κουτάβι του να παραμένει ήρεμο και ουδέτερο, να χτίζει την αυτοπεποίθηση του και πως να κάνει απευαισθητοποίηση σε τυχόν ερεθίσματα ή καταστάσεις που το στρεσάρουν ή του φαίνονται άγνωστες.
Σε περιπτώσεις κουταβιών ή/και φοβιών/ανασφαλειών προς άλλων σκύλων, η χρήση των προσωπικών μας σκύλων τους μαθαίνει πώς να προσεγγίζουν διαφορετικούς χαρακτήρες με σεβάσμιο τρόπο, πώς να διαβάζουν την γλώσσα του σώματος των σκύλων, πως να παίζουν χωρίς να πληγώνουν, πως να ελέγχουν την ένταση τους, και παράλληλα να χτίζουν αυτοπεποίθηση εν παρουσία τους. Όλα αυτά γίνονται με τον ιδιοκτήτη, και η επεξήγηση των συμπεριφορών γίνεται επί τόπου, ώστε οι γνώσεις της γλώσσας του σώματος των σκύλων να τον βοηθήσουν να αποφεύγει τυχόν προβλήματα ή παρεξηγήσεις που μπορούν να συμβούν.
Αντιθέτως, σε σκυλιά με επιθετικές τάσεις ή αντιδραστικές συμπεριφορές, τα προσωπικά μας σκυλιά δίνουν ένα ήρεμο, πλήρως ελεγχόμενο ερέθισμα για τα αρχικά στάδια, και επομένως ευκολότερες νίκες, για να γίνει η απευαισθητοποίηση με σταθερή πρόοδο. Αυτό δίνει μία αίσθηση αυτοπεποίθησης και στον χειρισμό του ιδιοκτήτη, που μεταφράζεται σε καλυτέρα αποτελέσματα, πιο ήρεμες αντιδράσεις και σε ενίσχυση της εμπιστοσύνης του σκύλου.
